Rủi ro pháp lý và các biện pháp phòng tránh

Thứ Năm, 25/11/2021 10:14 (GTM +7)

Thị trường, doanh số, sản phẩm, cạnh tranh,… là những yếu tố mà các startup hay tập trung vào khi bắt đầu thực hiện một dự án kinh doanh. Tuy nhiên, yếu tố mà dường như hầu hết các startup ít đề cập nhất nhưng lại là một trong những yếu tố quan trong nhất khi thành lập doanh nghiệp là rủi ro về các vấn đề pháp lý. Thế nhưng, để có những bước đi vững chắc, hạn chế rủi ro, sẵn sàng cho khả năng huy động vốn đầu tư thì hiểu biết về pháp luật đối với startup là điều cần thiết. Sau đây là một số rủi ro pháp lý thường thấy và biện pháp phòng tránh khi khởi nghiệp hiện nay:

1. Vốn góp của doanh nghiệp
Một hình thức góp vốn thường gặp đối với các công ty khởi nghiệp là “hùn hạp kinh doanh” nhưng lại không có bất kì giấy tờ hay ký kết nào cả. Việc thành lập doanh nghiệp bắt nguồn từ mối quan hệ thân thiết trong gia đình, bạn bè hoặc người quen cùng nhau bỏ tiền ra và thu lợi nhuận về khi doanh nghiệp bắt đầu có lãi. Tuy nhiên, nếu sau này doanh nghiệp phát triển lớn mạnh về cần thu hút vốn đầu tư từ bên ngoài, các vấn đề pháp lý về sở hữu và phân chia lợi ích doanh nghiệp sẽ xung đột với nhau mà không có cơ sở pháp lý để giải quyết.
Vì thế ngay từ lúc bắt đầu, chúng ta nên bỏ qua những mối liên hệ ngoài lề, xem nguồn vốn góp của những người thân quen như những nhà đầu tư riêng biệt. Hợp pháp hóa các quyền lợi và trách nhiệm của các bên liên quan đối với doanh nghiệp một cách rõ ràng, có như vậy mới có thể giải quyết được các vấn đề phát sinh khi công ty gặp sự cố.

2. Loại hình doanh nghiệp
Thực tế, những công ty khởi nghiệp ban đầu phần lớn được thành lập nhờ vào nguồn vốn góp của các nhân hay tổ chức, vì vậy các startup thường hay chọn mô hình công ty cổ phần vì họ cho rằng dễ huy động vốn đầu tư khi có cơ hội. Nhưng thực tế, với hình thức cổ phần, sau 3 năm thành lập, các cổ đông sáng lập được quyền chuyển nhượng cổ phần nhưng tại thời điểm đó, công ty chưa thật sự ổn định về kinh doanh và tổ chức mà thay đổi “người đầu tàu” thì sẽ ảnh hưởng đến doanh nghiệp. Còn với mô hình trách nhiệm hữu hạn, doanh nghiệp sẽ ổn định và có thể thay đổi loại hình kinh doanh phù hợp khi công ty đã phát triển.
Lựa chọn mô hình công ty là một trong những yếu tố cơ bản về xác lập quy chế pháp lý đặc thù đi kèm từng mô hình. Trong đó, những vấn đề pháp lý quan trọng cần lưu ý gồm: các chế độ trách nhiệm quản lý tài sản, vốn, cơ cấu bộ máy tổ chức, phân chia lợi ích trong công ty.

3. Các văn kiện pháp lý cần thiết
Theo tâm lý các nhà khởi nghiệp, họ thường dành mối bận tâm nhiều hơn cho vấn đề kinh doanh, cũng chính vì thế mà việc hợp pháp hóa các văn kiện pháp lý thường bị đẩy lùi về phía sau và thậm chí quên luôn. Cho đến khi vấn đề xuất hiện ví dụ như đối tác, khách hàng yêu cầu cung cấp giấy tờ thì các doanh nghiệp lúc này mới nhận ra thiếu sót. Việc hoàn thiện các thủ tục pháp lý hầu hết mất rất nhiều thời gian và có thể sẽ ảnh hưởng đến cơ hội phát triển của doanh nghiệp.
Trong kinh doanh, cần chuẩn bị các giấy tờ liên quan đến ngành nghề, vốn, đáp ứng một hoặc nhiều điều kiện kinh doanh. Đối với một số lĩnh vực kinh doanh, các giấy phép chuyên ngành (giấy phép con) là điều kiện bắt buộc.

4. Tranh chấp hợp đồng, giao dịch
Đối với các doanh nghiệp mới thành lập, những giấy tờ pháp lý liên quan như hợp đồng, thỏa thuận,… thường không được chú trọng kĩ lưỡng. Cộng với việc các startup chưa có nhiều kinh nghiệm để nhìn ra lỗ hỏng trong các hợp đồng thương mại dẫn đến phát sinh mâu thuẫn và thiệt hại khi tiến hành giao dịch, mua bán, ký kết.
Cách tốt nhất là nên nhờ chuyên gia soạn thảo các bản hợp đồng mẫu để sử dụng trong đàm phán, ký kết với đối tác, hoặc trong trường hợp dùng hợp đồng đề xuất từ đối tác cũng nên biết các điểm cần lưu ý.

5. Quyền sở hữu trí tuệ
Sản phẩm, dịch vụ kinh doanh khác biệt và độc đáo là một trong những yếu tố làm nên sự thành công của các công ty khởi nghiệp. Chúng giúp công ty tiếp cận với thị trường một cách nhanh chóng, tuy nhiên chúng ta thường quên rằng các sản phẩm khác biệt ấy cần có sự bảo vệ của pháp luật. Tại Việt Nam, các vi phạm về sở hữu trí tuệ, hàng giả, hàng nhái là vấn đề làm các doanh nghiệp đau đầu. Việc đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ không chỉ đảm bảo cho doanh nghiệp độc quyền sử dụng tài sản của mình mà còn là cơ sở để thực hiện việc khiếu nại, khiếu kiện khi cần thiết.
Tùy vào từng loại hình sản phẩm, dịch vụ, những nhà khởi nghiệp nên quan tâm đến việc bảo hộ bản quyền tác giả, nhãn hiệu, bằng sáng chế, giải pháp hữu ích… Việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ cho các sản phẩm, dịch vụ này cần bắt đầu ngay khi triển khai dự án hoặc ngay sau khi doanh nghiệp được thành lập.

Nguồn: Internet

Tóm lại, đừng cố gắng theo đuổi doanh số mà không am hiểu luật pháp, các quy định cơ bản và các rủi ro tiềm ẩn trong giai đoạn ban đầu thì hậu quả phát sinh là hoàn toàn có cơ sở. Các startup nên nắm bắt kịp thời các thay đổi của luật pháp trong kinh doanh và tìm đến các luật sư kinh nghiệm để nhận được tư vấn ngay sau khi bắt đầu triển khai ý tưởng kinh doanh.